KOVULDUN!

Avrupa basketbolunun zirve organizasyonu Euroleague’de uzun zamandır sinyallerini çok kuvvetli şekilde veren bir gelişme patlak verdi. Euroleague tarihinin en radikal kararlarından biri (hatta belki de en radikali) olarak tarihe geçen bu gelişme aslına bakıldığında ‘malumun ilanı’ndan başka bir şey değildi. 11 hissedar takımın oyları sonucuyla Euroleague CEO’su Jordi Bertomeu beş güven oyuna karşılık altı olumsuz oyla birlikte görevinden alındı.

Bir İsyanın Ürünü: Euroleague

Bu gelişmeyi değerlendirirken ilk olarak filmi başa saralım. Sene 2000. FIBA’nın yönetimiyle ilgili büyük sıkıntılar yaşayan ve adeta bir isyan hareketi başlatan İspanyol, Fransız ve İtalyan ligleri Barcelona merkezli yepyeni bir oluşuma gitmişlerdi: ULEB (Avrupa Basketbol Ligleri Birliği). 1996 yılında Yunanistan ve Portekiz federasyonlarından sonra 1999’da Belçika, İngiltere ve İsviçre federasyonlarının da katılımıyla birliğin etki alanı artmış, sesi kıtada oldukça güçlü şekilde çıkmaya başlamıştı. ULEB’in FIBA’ya karşı sürekli olarak artan gücüyle gelinen 2000 yılında, bugün basketbol severlerin hayatlarının merkezindeki organizasyonlardan birinin ortaya çıkış süreci başladı. ULEB’in girişimleriyle kurulan Euroleague, FIBA tarafından 1958 yılından beri yapılan Avrupa Kupası’nın (European League) karşısına dikildi ve tabiri caizse kıta basketbolundaki bütün köşeleri tutmaya başladı. FIBA ULEB’e bir anda teslim olmadı elbette, öyle olması da beklenemezdi. Euroleague’in ilk sezonu olan 2000-2001 sezonunda FIBA, adı SuproLeague olarak belirlenen bir ligle etkinliğini sürdürdü. Ancak kıtanın çok önemli takımlarının bu ikilik durumunda ayrılmak ve farklı liglerde oynama durumunda kalması kıta basketbolu için olumsuz sonuçları beraberinde getirdi. Bu ikili deneme yalnızca bir sezon sürdü ve 2001-2002 sezonuyla birlikte iki turnuva Euroleague adında birleşip ULEB’in yönetimine girdi. 2002-2003 sezonuyla birlikte ULEB Cup’ın da (2008’den itibaren EuroCup olarak adlandırıldı) kurulmasıyla ULEB Avrupadaki tartışılmaz itibarını ilan etmiş oldu.

 

Kuruluşundan Bugüne İçerde

Jordi Bertomeu Euroleague organizasyonunun kurulduğu 2000 yılından önce aynı zamanda doğduğu ülke olan İspanya’da uzun yıllar basketbol yöneticiliği yaptı. Liga ACB’de (İspanyol Basketbol Ligi) genel sekreterlik ve başkan yardımcılığı görevleri üstlenen İspanyol yönetici, 2000 yılıyla birlikte Euroleague organizasyonunun CEO’su olarak göreve başladı. 2009 yılında ise halihazırda yürüttüğü CEO’luk görevinin yanı sıra yönetim kurulu başkanlığına da atanan Bertomeu, tam anlamıyla Euroleague’in ‘insan formundaki temsili’ olmuştu artık. İlk olarak güçlü ve büyük firmalarla anlaşmalar yaparak maddi gücü geliştirmeyi hedefleyen Bertomeu, bu konuda büyük işler gerçekleştirdi ve sponsorluk anlaşmaları sağladı. Organizasyonun izlenirliği, takip edilebilirliği konusunda da girişimlerde bulunulan bu dönemde(yayın anlaşmaları ve Euroleague TV projesi vb.) Euroleague, adına ve kurulma sebebine yakışır şekilde Avrupa’daki en prestijli basketbol turnuvası olma yolunda dev adımlar atıyordu. Zaman zaman turnuvaya katılacak takımların belirlenme şekli olan lisanslama şekli, format değişiklikleri, pazarlama kısmındaki kararları eleştiriler alsa da Bertomeu döneminde Euroleague kıta basketbolunun zirvesi halini aldı.

Eski Rakip, Yeni Düşman

Euroleague her ne kadar kulüpler bazında kıtanın en büyük organizasyonu olma yolunda akıllarda şüphe bırakmasa da kurumsal olarak eski rakibi olan FIBA tekrar oyuna dönmek üzerine çalışmalara başladı. 2015 Haziran ayında yeni bir turnuva başlatacağını duyurarak Euroleague hissedarı 11 takıma özel teklifler götüren ve bu sayede Avrupa’nın en büyük organizasyonunun sahibi olma yolunda ilk somut adımı atmış olan FIBA, agresif şekilde pastadan en büyük payı istediğini gösteriyordu. Bu teklifi Basketball Champions League’in şampiyonunun Euroleague’de oynaması gibi teklifler izledi. Her seferinde alınan yanıt aynıydı: Hayır. Bu herhangi bir sonuca varılmayan diyaloglar ilişkileri iyice zedeliyordu. Hatta iş öyle bir raddeye geldi ki; FIBA EuroCup’ta temsilcisi olan ülkelerin 2017 Eurobasket’e kabul edilmeyeceğini açıklayarak federasyonları açıkça tehdit etti. Bir de bunun üzerine 2019 FIBA Basketbol Dünya Kupası elemeleri için yeni oluşturulan takvim ve formatın NBA, Euroleague ve dolayısıyla EuroCup maçlarıyla çakışmasıyla birlikte önce NBA yönetimi sonrasında da Bertomeu yönetimi art arda elemelere oyuncu yollamayacaklarını açıkladılar ve FIBA’nın restini restle karşıladılar. Böyle bir inatlaşma durumunda kurulmuş olan Basketball Champions League, Euroleague Basketball’un iki organizasyonunu ufak da olsa tehdit etme niyetiyle kurulmuş oldu.

Huzursuz Takımlar ve Masadaki Yeni Oyuncu

Euroleague her ne kadar BCL’ye karşı zirvedeki yerini -şimdilik- korumuş olsa da bünyesinde bulunan ve başı Panathinaikos’un çektiği bir güruh Euroleague yönetiminden son derece rahatsız olduğunu sesli bir şekilde dile getirmeye başladı. Bu sesler Bertomeu’nun sonu için bir kelebek etkisiydi adeta. Özellikle altı Euroleague şampiyonluğu bulunan ve organizasyonun temel taşlarından Panathinaikos’un başkanı Dimitris Giannakopoulos’un açık şekilde Bertomeu yönetimine yüklendiği ve Euroleague yerine BCL’yi tercih edebileceklerini açıklaması Avrupa basketbol gündemine bomba gibi düştü. Buradaki şikayet sebebi çok açıktı: Euroleague’in hissedarı olduğu takımlara ödemelerin zamanında yapılmaması ve zamanında yapılmayan bu ödemelerin hali hazırda yetersiz olması. Şampiyonlar için verilen ödül ücretini de son derece düşük bulan takımlar yeni bir finansal plan talebinde bulunuyorlardı. Bu süreçte huzursuz takımları tatmin edecek bir çözüm üretemeyen Bertomeu için çanlar yavaş yavaş çalmaya başladı. Özellikle son dönemde yapılan pazarlama konusundaki strateji hatalarıyla egemen olduğu kıtada dahi organizasyonu yaymakta ve insanlara izletmekte zorluk yaşayan Euroleague yönetimi hiçbir sıkıntıya çözüm getiremiyordu. Tüm bunların dışında bazı takımlar hakem yönetimleri, organizasyonun en önemli parçası olan Final-Four’un şehir tercihleri gibi çeşitli konularda da şikayetçiydiler ve bu şikayetlerin bir kişinin uykularını kaçırdığı çok açıktı: Jordi Bertomeu.

Serbest Düşüşe Geçen Bir Kariyer

Bertomeu aleyhine ilk somut hamle sesi Atina’dan geldi. 14 Nisan 2021 tarihinde A lisans sahibi 11 takımdan 7’si (CSKA Moscow, Anadolu Efes, Panathinaikos, Olympiacos, Zalgiris, Olimpia Milano ve Maccabi Tel Aviv) Atina’da gizlice bir buluşma gerçekleştirdi ve bu buluşmada İspanyol yönetici, Euroleague’in mali yönetimi hakkındaki endişeler masaya yatırıldı. Bu toplantının sonunda yedi kulüp Bertomeu’ya “bu tarz ekonomik bir yönetimin kendilerine uymadığını” açıklayan bir mektup gönderdi. Bu olay başlı başına açık bir meydan okumaydı aslında. Bundan sonrası Bertomeu için hızlı gelen bir yıkım oldu. 11 Haziran 2021 tarihinde A lisanslı 11 takımın tamamının oylarıyla Bertomeu yönetim kurulundan uzaklaştırıldı ama bu durum CEO olarak devam etmesine engel değildi. Ancak görünen köy kılavuz istemedi; Bertomeu için sonun geldiği çok belliydi. 19 Ekim 2021’de 13 takımın katıldığı ve Bertomeu’nun davet edilmediği toplantının ana konusu belliydi: “Gelecek dönem CEO’su kim olacak?” Bu gelişmeyi de 2 Kasım 2021’deki nihai oylama izledi ve Jordi Bertomeu 2000 yılından beri içinde bulunduğu organizasyondan uzaklaştırılmış oldu. İspanyol yönetici lehine çıkan beş oyun üçünün İspanyol takımlarına ait olması ne kadar ilginç değilse, diğer iki oyun Türk takımlarına ait olması o kadar kafa karıştırıcı bir nokta. Nisan’da Atina’daki adeta ‘başkaldırı’nın parçalarından biri olan Anadolu Efes’in ve hakem hatalarından son derece şikayetçi olan Fenerbahçe Beko’nun olumlu oyları dahi Jordi Bertomeu’nun koltuğu korumasına yardımcı olmadı ve deneyimli çalıştırıcı koltuğu devretmek zorunda bırakıldı.

Şimdi Ne Olacak?

Jordi Bertomeu’nun ayrılışı Avrupa basketbolu için hem beklenen bir durum hem de büyük bir deprem etkisi yarattı. 30 Haziran 2022 tarihinde görevini teslim etmesi beklenen İspanyol yöneticinin yerine şimdiden iki aday üzerinde durulduğu söyleniyor: Zalgiris Kaunas’ın GM’i Paulius Moteijunas ve Bayern Munich GM’i Marko Pesic. İki takımın son dönemdeki doğru yönetim biçimlerine bakacak olursak gayet makul ve mantıklı adaylar olduğunu söylemeliyiz. Gelecek dönemde Bertomeu’nun tamamıyla elini eteğini çekmesinden ziyade kendisine özel bir danışmanlık teklifi götürüleceği de söylentiler arasında. Ayrıca bir diğer gelişme; NBA başkanı Adam Silver, Avrupa kulüpleriyle birlikte bir “NBA Avrupa Konferansı” kurma isteğini yazdığı bir mektupla açıkça dile getirdi. Ancak bu konu henüz muallak. Şimdilik kesin olan tek şey şu ki: 2022 Haziran değişimin tarihi olacak!

Kaynaklar: 1, 2