Avrupa’nın köklü geçmişe sahip güzel kentlerinden Budapeşte, tarihin en görkemli spor etkinliklerinden birine tanık oldu. Şehrin sıcak yaz günlerinde bir esinti gibi geçen doyulmaz anlar, dolu dolu yaşanan dokuz güne yakışır bir kapanış hikayesiyle hafızalara kazındı.
2023 Dünya Atletizm Şampiyonası, Budapeşte’nin kalbinde
şampiyona için inşa edilen Ulusal Atletizm Merkezi’nde gerçekleşti.
Pandeminin takvime etkisiyle üst üste iki yıl izleme şansı yakaladığımız
dünya sahnesi, atletizm severlere miras değerinde anlar sundu.
Şampiyonanın ilk etkinliği erkekler 20km yürüyüş finalinin ertelenmesine neden olan yağışlı hava, devam eden günlerde yerini dayanılması zor sıcaklıklara bıraktı. Yaklaşık üç saat gecikmeli başlayan ancak hızlı geçilen yarışta 2022 Avrupa Şampiyonu Alvaro Martin, 1:17:32’lik yılın en iyi
derecesiyle ilk dünya şampiyonluğunu alırken, yarışta toplamda altı ulusal rekor kırıldı.
* * *
Kadınlar 10,000 metre finali (Kaynak: European Athletics)
Budapeşte 2023’te birinci günün kapanışı adeta bir drama sahnesiydi. İlk pist finali kadınlar 10,000 metrede tahmin edildiği gibi kıran kırana bir mücadele yaşandı. Gudaf Tsegay ve
Sifan Hassan’ın başa baş götürdüğü yarışın son anlarında giderek kızışan heyecan, 20
metre kala yerini büyük bir düş kırıklığına bıraktı. Budapeşte’ye üçleme hedefiyle gelen
Hollandalı yıldız Sifan Hassan, şampiyonluğa koştuğu son saniyelerde yerde kaldı ve
podyumu üç Etiyopyalı isme bıraktı. Gudaf Tsegay’ın altın aldığı yarışta, geçtiğimiz yılın
şampiyonu Letesenbet Gidey ikinci olurken, Ejegayehu Taye de açık havadaki ilk büyük dünya
madalyasını kazandı.
Perde henüz kapanmamıştı. Benzer bir olay, dünya rekorunun kırıldığı 4×400 karışık bayrak
yarışında da yaşandı. Hollanda takımında yarışın son ayağını koşan Femke Bol, şampiyonluğa
hatta dünya rekoruna çok yakın bir anda kendini yerde buldu ve yarışı bitiremedi. 3:08.80’lik
derecesiyle dünya rekorunu kıran ABD takımının büyük sevinç yaşadığı anlarda, finiş
çizgisinde hayal kırıklığı ve şaşkınlık da bir aradaydı.
Alvaro Martin – Maria Perez (Kaynak: publico.es)
KAHRAMANLAR MEYDANI’NDA İZ BIRAKAN ADIMLAR
İspanya’nın erkekler 20km yürüyüşteki ilk altınından sonra, kadınlar kategorisinde Maria
Perez, birinci sırayı alarak ilk dünya şampiyonluğuna ulaştı. Son dört kilometre kala yaptığı
atakla temposunu giderek artıran Perez, finiş çizgisine 25 saniye farkla geldi ve ülkesinin bu
daldaki ilk kadın şampiyonu oldu. Son olimpiyat şampiyonu Antonella Palmisano’nun bronz
kazandığı yarışta Avustralyalı Jemima Montag, Okyanusya rekorunu kırdı.
35km kategorisinin kadınlar ve erkekler podyumunun zirvesi yine aynı isimlerindi.
İspanya’nın çifte şampiyonluk yaşayan iki yürüyüşçüsü de ikinci zaferlerini rekorla kazandı.
Geçtiğimiz Mayıs ayında dünya rekorunu kıran Perez, bu kez şampiyona rekorunun sahibi
oldu. 2:38:40’lık derece kaydederek iki dakikadan fazla bir farkla kazanan İspanyol yıldız,
Oregon’un çifte şampiyonu Kimberly Garcia’yı ikinci sırada bıraktı. Avrupa şampiyonu
Antigoni Ntrismpioti de kazandığı bronzla ilk dünya madalyasına ulaştı. Ntrismpioti’nin
arkasındaki isim Viviane Lyra ise 2:44:40 ile Brezilya’ya yeni ulusal rekorunu getirdi.
Budapeşte’de ikinci şampiyonluğunu alan bir diğer İspanyol Alvaro Martin, zaferini ulusal
rekorla kazandı. Yarışın orta kısmında atağa geçen Fransız Aurelien Quinion, bir ara farkı 37 saniyeye kadar çıkardı ancak temas kaybı nedeniyle gelen uyarılar sonucunda diskalifiye oldu. Yarışın liderliğini alan Ekvadorlu Brian Daniel Pintado, kaçışını 34. kilometreye kadar sürdürebildi. Bu mesafeden atağa geçen ve hızını artıran Martin, yarışı dört saniye önde kazandı. Gümüş alan Pintado’nun 2:24:34’ü ise Güney Amerika’nın yeni rekoru oldu.
SPRİNTİN YENİ HAKİMİ: NOAH LYLES
Amerika Birleşik Devletleri’nin iddialı ismi Noah Lyles, 100 metrede kariyerinin ilk dünya şampiyonluğuna Budapeşte’de ulaştı. 26 yaşındaki atlet, 100-200 dublesi ile birlikte hedeflediği 9.65 ve 19.10’luk derecelerin biraz uzağında kalsa da bireyselde çifte şampiyonluğa ulaştı ve şampiyona tarihinde bunu başaran beş erkek atletten biri oldu. İkinci ve üçüncünün 0.001 saniye ile ayrıldığı 100 metre finali, 2003 doğumlu Letsile Tebogo’nun ışığını giderek yükselttiğini gösteren bir yarış oldu. 9.88 ile gümüş madalyayı alan Botsvanalı, ulusal rekorun yanında Afrika’nın erkekler 100 metredeki ilk madalyasını kazandı.
Lyles, üst üste iki kez dünya şampiyonu olduğu 200 metrenin finaline bu kez yeni unvanıyla çıkmıştı. Dublenin ilk hedefini gerçekleştiren ABD’li yıldız, lider götürdüğü yarışta 19.52 ile istediğini aldı ve Usain Bolt’tan sonra, 200 metrede art arda üçüncü şampiyonluğunu alan ilk atlet oldu. Oregon’da üçüncü olan 19 yaşındaki ABD’li yetenek Erriyon Knighton, 19.75 ile gümüş madalyayı alırken; Botsvana’nın yıldızı Letsile Tebogo, kazandığı bronz ile sprintten ikinci madalyasını almış oldu.
* * *
Sha’Carri Richardson (Kaynak: Associated Press)
PİSTİN PARLAK IŞIKLARI
Son iki yılı birçok açıdan zorlu geçen Sha’Carri Richardson, sprintin güçlü ismi olarak piste
döndü. 100 metre finalinde hayatının yarışlarından birini koşan ABD’li, yeni hikayesine
mutlu bir başlangıç yaptı. Shericka Jackson ve Shelly-Ann Fraser-Pryce gibi starları geride
bıraktığı finalde sadece altın madalyayı almakla kalmadı, 10.65 ile şampiyona rekorunu da
kırdı.
Hali hazırda heyecanla beklenen kadınlar 200 metre için adrenalin daha da artmıştı. Güçlü listenin son dünya şampiyonu Shericka Jackson, zirveyi kimseye vermedi. 21.41 ile ulusal rekorun
yanında, kendisine ait şampiyona rekorunu da geliştiren Jamaikalı, Flo-Jo’nun 35 yıllık dünya
rekoruna (21.34) yeniden göz kırptı. İkinci olan Gabrielle Thomas, 0.40 saniye farkla yarışı çok
yakın bitirdi. 100 metrenin yeni şampiyonu Richardson ise 21.92 ile kişisel en iyisini koşarak
200 metreden de madalya almayı bildi. 4×100 bayrak yarışında kürsünün ilk basamağını alan Birleşik Amerika, 41.03 ile şampiyona rekorunu kırdı. İkinci ve üçüncü sırayı alan Jamaika ve Büyük Britanya, sezonun en iyi derecesini koştu.
DÜŞMEYEN GÜÇ
Kadınlar 400 metre engel finali için heyecanın yanında meraklı bir bekleyiş vardı. İlk gün başına
gelen şanssızlığın duygusal yükünü bir süre taşıyan, ancak çabuk toparlanan genç yıldız
Femke Bol, bütün ışıltısıyla starttaki yerini aldı. Oregon’da dünya rekoru kırarak şampiyon
olan Sydney McLaughlin’in yokluğu, beklenen rekabet ortamını yaratmadı ama Hollandalı
yıldız, 51.70 ile süzüldüğü yarışta ilk dünya şampiyonluğunu kazandı. En iyi olduğu 400 metre
engelde dünyanın zirvesine çıkan Bol için bu yarış, bir telafinin ötesinde derin bir anlama
sahipti.
* * *
Dünya rekortmeni gülleci Ryan Crouser, şampiyonaya sayılı günler kala bacağında tespit edilen kan pıhtılaşması nedeniyle oldukça stresli günler geçirdi. Finalde, sakatlığının nüksetmesi ihtimalini düşünerek ilk atışlarına odaklandı ve ikinci hakkında bulduğu 22.98 ile kendisine ait şampiyona rekorunu geliştirdi. Altın madalyayı garantileyen ABD’li, kutlama atışını yaptığı son hakkında 23.51 ile şampiyona rekorunu bir kez daha güncelledi ve dünya rekoruna çok yaklaştı. Sakatlığıyla birlikte geçirdiği zorlu sürece rağmen rekorla kazandığı bu şampiyonlukla, fiziksel ve mental yönünün ne kadar güçlü olduğunu bir kez daha gösterdi.
Kariyerinin en iyi atışı olan 22.34 ile gümüş madalya kazanan Leonardo Fabbri, bu dalda dünya şampiyonası madalyası alan ikinci İtalyan olarak sürpriz bir başarı gösterdi.
WARHOLM UNVANINI GERİ ALDI
Erkekler 400 metre engelin dünya rekortmeni Karsten Warholm, yeniden zirvede. Norveçli yıldız, 2017 ve 2019’da kazandığı üst üste şampiyonlukların ardından, yaşadığı diz sakatlığı nedeniyle 2022 Oregon’dan madalyasız dönse de Budapeşte’de dünya şampiyonluğunu yeniden kazanmasını bildi. Warholm’den yeni bir rekor gelip gelmeyeceği merakla beklenirken, yarı finalde engel geçişinde hata yaptığı iddia edilen video bir anda gündeme düşerek diskalifiye kararıyla ilgili tartışma yarattı. Videonun çekim açısına göre Warholm’ün sol ayağının engelin üzerinden değil, yanından geçtiğinin görülmesi farklı görüşleri karşı karşıya getirdi. Akıllardaki soru işaretleri tam anlamıyla netleşmeden koşulan finalde Norveçli, beklendiği gibi çizgiyi ilk sırada geçti ve tacını geri aldı. Podyumun ikinci basamağındaki sürpriz isimse Kyron McMaster oldu. 26 yaşındaki sporcu, Britanya Virjin Adaları’na büyüklerde ilk dünya şampiyonası madalyasını kazandırdı. Daha önce iki kez dünya gümüşü alan son olimpiyat ikincisi Rai Benjamin, bu kez bronz madalyanın sahibi oldu.
Yarı final serisinde 47.34 ile 20 yaş altı dünya rekorunu kıran Jamaikalı Roshawn Clarke, finalde dördüncü olarak şampiyonanın yükselen yıldızları arasında yerini aldı.
MESAFE YARIŞLARI
Bu yıl art arda kırdığı dünya rekorlarıyla adından söz ettiren Kenyalı Faith Kipyegon, net favori olarak çıktığı kadınlar 1500 metrede güçlü rakiplerine geçit vermedi. Yarışın başından itibaren önde pozisyon alarak kontrolü sağlayan Kipyegon’u yakalamak pek olası görünmüyordu. Son tur zili çaldığında temposunu daha fazla yükselten Kenyalı, 3:54.87 ile bu dalda üç dünya şampiyonluğu kazanan ilk kadın oldu. Etiyopya’nın 2002 doğumlu genç ismi Diribe Welteji, Kipyegon’un temposunu takip ederek beklentinin üzerinde bir sonuçla gümüşü koparmasını bildi. Podyumun üçüncü basamağını alan Sifan Hassan, 10,000 metrede yaşadığı talihsizliğin ardından gelen bu madalya telafisiyle moral buldu.
Kadınlar 5000 metrede de şampiyon değişmedi. Faith Kipyegon, Sifan Hassan’ı tekrar geçti ve Budapeşte’de ikinci altın madalyasını kazandı. Dünya Kros Şampiyonu Beatrice Chebet’in de katıldığı güçlü rekabette yarışa iyi tutunan Hassan, bu kez gümüş madalyayı aldı. Oregon’da 5000 metre gümüşü alan Chebet ise bu yarışı üçüncü tamamladı.
***
Norveç’in başarılı mesafecisi Jakob Ingebrigtsen, geçtiğimiz yıl Oregon’da aldığı beklenmedik 1500 metre yenilgisinden sonra, bu daldaki dünya şampiyonluğuna Budapeşte’de de ulaşamadı. İki yıl önce Tokyo’dan bronz ile dönen Büyük Britanyalı Josh Kerr, madalya iddiasıyla pistte olsa da altın için beklenen isim değildi. Ingebrigtsen, yarışın başından itibaren ön bölümde konumlandı. Yükselen tempoya yavaş yavaş yaklaşan Kerr, asıl atağını son tura girerken yaptı. Başa baş geçen mücadele, son 200 metrede izleyenlere büyük adrenalin yaşattı. Şampiyonluğu göğüsleyen Kerr, tıpkı vatandaşı Jake Wightman’ın 2022 Oregon’da yaptığı gibi, Ingebrigtsen’i podyumun ikinci basamağında bıraktı. Ingebrigtsen’in babası Gjert’in öğrencisi Narve Gilje Nordas, yarışı bronzla tamamladı.
Jakob Ingebrigtsen, 1500 metrede kaçırdığı altını 5000 metrede bırakmadı. Hızlı isimlerin yer aldığı yarışta Norveçli, alışkın olduğumuz rahat koşu stiliyle enerjisini sona sakladı. İspanyol Mohamed Katir, son 100 metreye lider girdikten kısa bir süre sonra Ingebrigtsen’e yakalandı. Norveçli yıldızın unvanını koruduğu yarışta az farkla ikinci olan Katir, kaçırdığı 1500 metre finalinden sonra telafi şansını değerlendiren diğer isimdi. Geçtiğimiz yılın gümüş madalyalısı Jacob Krop ise yarışı üçüncü tamamladı.
ATLETİZMİN BİRLEŞTİRİCİ GÜCÜ
Heyecanın doruğa ulaştığı kadınlar sırıkla atlamanın zirvesinde iki isim vardı: Olimpiyat şampiyonu Katie Moon ve Avustralya’nın ulusal rekortmeni Nina Kennedy. Paylaşılan şampiyonluk Moon için unvanını koruma, Kennedy içinse ilk dünya altını demekti. Zorlu geçen finalde büyük çaba gösteren iki isim 4.95 bar yüksekliğinde takıldı. Bir önceki atlayışta her iki atletin de 4.90’ı üçüncü hakkında geçmesi durumu eşitliyordu. Başarılı iki isim, altın madalyayı paylaşma konusunda anlaştı ve şampiyonluğu birlikte kutladı. Kalpleri ısıtan duygusal anlar, akıllara 2020 Tokyo’da erkekler yüksek atlama şampiyonluğunu paylaşan Barshim ve Tamberi’yi getirdi. Avrupa büyükler ve Avrupa salon şampiyonu Wilma Murto, 4.80 ile üçüncü olarak 2016 yılında kazandığı 20 yaş altı dünya bronzunun ardından büyüklerde ilk dünya madalyasını aldı.
* * *
Gianmarco Tamberi (Kaynak: IOC)
Şampiyonanın merakla beklenenleri arasında yüksek atlamanın popüler ikilisi Mutaz Essa Barshim ve Gianmarco Tamberi vardı. Üst üste üç kez dünya şampiyonu Barshim, ilk hakkında geçtiği 2.33 ile bu kez bronz alarak şampiyona özelinde toplamda beşinci madalyasını kazandı. Barshim’in takıldığı 2.36 yüksekliği ilk hakkında geçen Tamberi, şampiyon olarak koleksiyonuna ilk dünya madalyasını ekledi. Yılın en iyi derecesi olan 2.36’yı ikinci hakkında geçen ABD’li genç yetenek JuVaughn Harrison, gümüş madalya ile oldukça önemli bir başarı elde etti.
***
Dünya şampiyonasında ilk altınını kazanan bir diğer yıldız, Yaroslava Mahuchikh oldu. Kariyerini ilmek ilmek örmeye devam eden 2001 doğumlu atlet, 2.01 yüksekliği ikinci hakkında geçerek zirveyi garantiledi ve 2022’de kazandığı Dünya salon şampiyonluğundan sonra açık havada da ilk dünya altınını kazandı.
Femke Bol – 4×400 kadınlar bayrak yarışı finali (Kaynak: dutchnews.nl)
SON ANLARIN SİHRİ
Şampiyonaya anlam katan anlar arasında son saniyelerin büyüleyici etkisi de vardı hiç kuşkusuz. Kadınlar üç adım finali de o anlardan biriydi. Dikkatler mutlak favori Yulimar Rojas’a ve kırılması muhtemel bir rekora kilitlenmişti. İlk hakkında faul yapan Venezuelalı yıldız, devam eden iki hakkında sırasıyla 14.33 ve 14.26 atladı. İzleyenlerde oluşan büyük şaşkınlık havası, Rojas’ta da hakimdi. Odağını toplamaya çalışarak dördüncü ve beşinci hakkına geldi, ancak ikisinde de faul yaptı. İstediği ritmi bir türlü bulamayan süper yıldız için artık tek bir şans vardı. Heyecan giderek devleşti ve son atlayışta gelen 15.08 ile Rojas, kaybetmenin eşiğinden ait olduğu zirveye geri döndü. Üst üste dördüncü kez dünya şampiyonluğu yaşayan Rojas’ın da ifade ettiği gibi bu zafer, diğerlerinin yanında çok özel bir noktadaydı.
*
Kadınlar cirit atmanın yükselen güneşi Haruka Kitaguchi, Japonya’ya tarihi bir başarı getirdi. Finale favori olarak gelen 25 yaşındaki atlet, beklentinin oluşturduğu baskının da etkisiyle ilk atışlarında istediğini bir türlü bulamadı. Kitaguchi’ye tarihi altını getiren mucize, son hakkında geldi. 66.73 ile zirveye yerleşen yıldız, Japonya’nın bu daldaki ilk dünya şampiyonluğunu alarak tarih yazdı.
*
Olimpiyat şampiyonu uzun atlamacı Miltiadis Tentoglou, en iyisini sona saklayan bir diğer isimdi. Jamaikalı Wayne Pinnock’un ikinci hakkında atladığı 8.50 ile son anlara kadar lider olduğu yarışta Tentoglou’nun altın dokunuşu son hakkında geldi. Yunan atlet, 8.52’lik derecesiyle açık havada ilk dünya şampiyonluğunu kazanarak koleksiyonuna bir altın daha ekledi.
*
