Bu metni, ‘’Modern futbol’’ üzerine düşünmek ve farklı perspektifler üzerinden değerlendirme kaygısıyla hazırladım. Modern futbol, tanımı gereği birçok bağlam üzerinden anlamlandırılmakta ve söz gelimi futbolun tüm kapsamlarına atfedilen bir modern futbol kavramı varlığını sürdürmektedir. Kavramın anlamlandırılışı, yeniden üretimi günümüzde nasıl konumlandırılmaktadır? Bunun üzerine hep düşünmüşümdür.
Bu bakımdan, Modern futbol nedir? Modern futbol bize ne söylemektedir? Modern Futbol kavramı anlam bulanıklığı yaratıyor mu? gibi sorulara yanıtlar aramaya çalıştım.
Modern Futbol Nedir?
Modern futbolun sözlük anlamı, literatüre geçmiş tanımları bize modern futbolun ne anlama geldiğini açıklar niteliktedir. Futbolun kurumsallaşması, kuralların evrenselleşmesi ve uluslararası liglerin kurulması modern futbolun kısa tanımı olarak kabul edilmektedir. Bu durum gerçek ve kesin bir bilgi olmakla beraber, insanların da modern futbolu farklı perspektiflerde anlamlandırdıkları ve tarih boyunca futbolun gelişimi ve dönüşümü üzerine kavramın evrimleştiği de bir gerçektir. Bu bağlamda modern futbol, futbolun küreselleşmesi anlamına gelen bir yapı olarak karşımıza çıkmaktadır. Futbola olan ilgi futbolun küreselleşmesiyle birlikte daha da artmıştır ve kitlelerin ilgisi de bu anlamda büyüyerek gelişmiştir. Böylece futbol, bir oyun ve spor dalı olmaktan çıkmış; kapitalist sistemde bir meta haline gelmiştir. Bu bağlamda; futbola harcanan paralar, yayın gelirleri ve bir spor dalından ziyade bir gösteri aracı olarak yatırım yapılmasıyla birlikte endüstriyel futbol kavramı ortaya çıkmıştır. Endüstriyel futbol kavramı modern futbol içinde düşülen bir kavram haline gelmiştir. Bu anlamda modern futbolun anlamlandırılmasında endüstriyel futbol kavramının etkisi düşünülmektedir. Harsh Sinha’ya göre modern futbol basitçe, “oyun için harcanan paraların şirketlerin himayesinde gerçekleştirildiği ve futbolcuların birer meta haline dönüştürülmeye çalışıldığı bir iş” tanımı olarak karşımıza çıkmaktadır. Bu bağlamda modern futbolu endüstrisi içerisinde düşünmek mümkündür. Oyuncular, stadyumlar, gelirler ve kısaca her şey parayla alakalıdır ve bu durum, modern futbolun günümüzdeki halini oluşturmaktadır.[1]
Kitaplardan ve sitelerden elde edeceğimiz gerçek ve resmi bilgilerle futbolun kendisi modern futbol olarak tanımlanmaktadır. O kaynaklar aslında modern futbol tanımını sorgulamanın bu kadar lüzumlu olmadığını söylemektedir. Ancak, burada araya girerek Urban Dictionary’e göre modern futbolu tanımlamak isterim:
– Fahiş bilet fiyatları ve kulüp ürünleri
– Akşam maçları
– Oyuncuların birer meta gibi ticaretinin yapılması
– Futbol hakkında hiçbir şey bilmeyen yabancı kulüp sahipleri
– Spordan alakasız anlamsızca harcanan paralar. [2]
Modern Futbol Bize Ne Söylemektedir?
Modern futbol kavramı, futbola geniş perspektiften bakmamızı sağlayan bir yapıya sahiptir. Futbolun saha içini, saha dışını, teknik taktik yapısını, evrimini ve dönüşümünü gözler önüne seren ve bunları modern futbol içerisinde düşünmemizi sağlayan bir kültürü oluşturmaktadır. En kaba tabiriyle modern futbol, bir futbol kültürüdür diyebiliriz.
Modern Futbol, futbolun olgularını, olaylarını açıklar şekilde bütüncül bir yaklaşıma göndermede bulunmaktadır. Söz gelimi, olayların başlangıç noktalarında yer alan ve/veya yeni bir dönüşüm ve devinimin inşasını tanımlamak üzere görev alan bir kavram olmuştur. Bu anlamda, Premier Lig’in kuruluşu bize modern futbolun yeniden doğuşunu gösterir niteliktedir. Kimi kaynaklar modern futbolun yeniden doğuşunu Premier Lig olarak göstermekte, kimi kaynaklar da Euro 2008 sonrası değişen ve yenilenen futbol pazarıyla açıklamaktadır. Bunların hepsi modern futbol içerisinde anlamlandırılmaktadır.
“Against Modern Football”
Modern futbolun anlamının yeniden üretimine yol açan bir diğer durum ise “Against Modern Football” hareketiyle açıklanabilir. Modern futbolun kendisinin sorunlu bir yapıya sahip olduğunu ve futbolun aslında böyle bir şey olmadığını savunan taraftarların modern futbola karşı bir direniş alanı yaratmasıyla ortaya çıkmış bir oluşum olarak futbol kültüründeki yerini almıştır. Buna göre Modern Futbol, futbolun metalaşmasıyla bir spordan ve tutkudan ziyade bir pazar olarak kapitalist sermayede yerini alması, futbolculara ödenen felaket derecede anlamsız paralar, bilet fiyatları ve stadyum kültürünün yok oluşuyla futbol ruhunun da yok oluşunu göstermektedir.
Modern Futbol Kavramı Anlam Bulanıklığı Yaratıyor Mu?
Modern futbol, “Güzel Oyun” geleneğinin bir yansıması olarak da karşımıza çıkmaktadır. Burada Modern Futbol, futbolun bir metaforu gibi anlamlandırılmakta ve insanların futbolun kendisini düşündüğü bir kültür halini almıştır. Bu anlamda, sınırlar belirlenmiş olup tarz anlamına gelen bir futbol kültürü oluşmuştur. Bu durum, varsayımlar üzerine ulaştığım bir şey olsa bile güzel oyunu Modern Futbol içerisinde düşünmek anlamın biraz bulanıklaştığını da ortaya çıkarabilmektedir. Oluşan bu anlam bulanıklığı, Modern futbolun insanlar için ne anlam ifade ettiğini, seyircilerin ve taraftarın onu nasıl algıladığı ile alakalı olabilmektedir. Bu bağlamda kavram oldukça esnek ve yeniden üretime açık hale gelmiştir. Yani, diğer başlıklarda bahsettiğim gibi Modern Futbol kavramı oldukça muğlak bir biçimde var olmakta ve anlamın sürekli genişlediği görülmüştür. “Against Modern Football” oluşumu bile Modern Futbol kültürüne karşı bir direniş potansiyeli taşımasıyla beraber, kavramdan oluşmuş baskın futbol kültürünün değişimini ve dönüşümünü amaçlayan hareketlerden birisi olarak tarihteki yerini almıştır.
