Ağustos 2022’de Formula 1 en hareketli yaz aralarından birini geçirdi. Beklenen bir emekliliğin açıklanmasıyla başlayan yaz arası, beklenmeyen bir şekilde ilerledi ve mahkemede sonuçlandı. Alpine F1 takımının iki günde kaybettiği prestij kaybı ve sosyal medyanın eğlence aracı olması, motor sporlarının zirvesine yakışmayan bir amatörlüktü. Alpine akademisi üyesi Oscar Piastri’nin Alpine’nin onayı olmadan seneye McLaren ile anlaşması legal mi? McLaren’in bu hamlesi Oscargate mi yoksa normal bir transfer mi? Yaz arası gündeminin kahramanı genç yetenek Oscar Piastri’ydi.
Geçtiğimiz 2022 yaz arasında F1 padoku oldukça karıştı. Bir Fransız takımı, bir İspanyol pilot ve üç Avusturalyalı pilotun kahramanları olduğu bu yaz arasından kimler kârlı çıktı onu zaman gösterecek ama kimin kesinlikle zararlı çıktığı kesin: Otmar Szafnauer’in takım patronluğu yaptığı Alpine F1 takımı. Paulo Coelho, Simyacı’da “İhanet, senin beklemediğin bir darbedir” der. Ortada bir ihanet var mı yok mu tartışılır ama verilen sözlerin yerine getirilmediği kesin. 2023 senesi için koltuk bekleyen Piastri, Alpine tarafından son ana kadar bekletildi. Sözleşmesi biten Fernando Alonso bir yıldan fazla süreli bir kontratta diretirken Alpine o kontratı vermek istemedi. Alonso’ya vermedikleri çok yıllı kontratı Alpine, Esteban Ocon’a verdi ve takımı kimin üstüne kuracağını göstermiş oldu. Peki, daha F1’de koltuk sahibi değilken akademisinden çıktığı Alpine’e rest çeken Oscar Piastri kimdir?
2001 doğumlu Piastri, 2022 yılına kadar altı farklı seride yarıştı. Karting kariyerinin ardından 2016 yılında Formula 4 Birleşik Arap Emirlikleri Şampiyonasında yarıştı. Dragon F4 takımıyla 11 yarışta 2 podyum elde etti ve şampiyonayı altıncı sırada bitirdi. 2017 yılı, Avusturalyalı pilot için kariyerindeki ilk kırılma noktası. Bu yıl için F4 Britanya şampiyonası takımlarından Arden’le yarıştı. Takımın patronu, Red Bull takım patronu Christian Horner’ın babasıydı. 30 yarışta 6 galibiyet 6 pol pozisyonu ve 13 podyum kazanarak çılgınca bir performans gösterdi ve şampiyonayı ikinci olarak bitirdi. 2018 yılında Arden’le yarışmaya devam etti ve sezon sonu takım değiştirerek kariyerindeki ikinci büyük ve şu ana kadarki en büyük kırılmayı gerçekleştirdi. O dönem için Horner, pişman olduğunu yakın zamanda katıldığı podcast programında şöyle dile getirdi: “Formula 4 ve Formula Renault’da Arden takımı için yarıştı ve bariz bir şekilde önemli bir yetenekti. O sırada Red Bull’un onunla ilgilenmesi için bir fırsat vardı ancak biz bu seçeneği kabul etmedik. Bu pişman olduğum bir şey.” Horner, bu sözlerinde samimi mi yoksa söylenmesi gerektiği için mi söyledi tartışılır. Çünkü 2018 yılında Red Bull zaten takımı Max Verstappen üzerine kurmak için son adımı attı ve Ricciardo’yla yolları ayırarak Max’e adeta “sen birinci pilotumuzsun” dedi. Formula 3’ten daha 17 yaşındayken Formula 1’e getirilen Max varken ondan daha yüksek bir yeteneği elinden kaçırmadıkça ne kadar büyük pişman olabilirsiniz?
Piastri, Verstappen’den daha yetenekli mi? Bunu önümüzdeki yıllarda göreceğiz. Ancak Verstappen karting yıllarının ardından bir sene F3’te yarışıp direkt F1’e adım atarken Piastri ise 2019’da Formula Renault Eurocup, 2020’de F3 ve 2021’de F2 şampiyonlukları kazandı. Avusturalyalı pilot 2019’da başladığı F1’e son adımlar mahiyetinde olan bu destek serilerinin hepsinde çaylak sezonunda şampiyon oldu. Avusturalya’da kanguruların bir türü olan ağaç kangurusu çok iyi zıplayamaz ama çok iyi bir tırmanıcıdır. Verstappen bir anda F1’e zıplarken Piastri etkileyici bir tırmanış yaptı. Verstappen, Leclerc, Russell, Norris gelecek senelerde F1’deki rekabetin kahramanları olacak gibi görüyorlar. Leclerc ve Russell F2 ve F3 serilerinde yıl kaybetmeden çaylak sezonlarında şampiyon oldular. Oscar Piastri ise F2, F3 ve Formula Renault serilerinde çaylak sezonlarında şampiyon oldu. Bu üç seride arka arkaya çaylak sezonlarında şampiyon olan tek bir isim var: Oscar Piastri.
F2’de şampiyon pilot bir sonraki sezon aynı seride yarışamıyor. 2022 için son kalan koltuk Alfa Romeo koltuğuydu. Bu koltuğa bir başka Alpine akademisi ürünü Zhou oturunca Piastri’ye koltuk kalmadı ve Alpine’in yedek pilotu oldu. Alpine akademisi üyesi Piastri 2022 senesinde Alpine için zaman zaman sürüşler yaptı ama artık Alpine için sürmeyecek. Hem de Alpine’in bir koltuğu hala boşken. Günümüzde F1’de barınabilmek her zamankinden daha zor. Ya bir takımın akademisinin büyük bir potansiyelli yeteneği ya da büyük bir keseniz olmalı. Çok uzağa gitmeden 2022 yılı F2 şampiyonu Felipe Drugovich’e bakalım. F2’de üçüncü senesinde şampiyon oldu. Dolayısıyla artık F2’de yarışamaz. Ancak bir takımın akademisinin üyesi olmadığı için koltuk bulamıyordu. Takımlar muhtemelen “bu seneki grid iddialı değildi, bundan dolayı kolay bir şampiyonluktu” diye düşünüyorlar. Drugovich F1’de koltuk bulamazken imdadına Aston Martin yetişti ve test sürücüsü yaptı. 2022 F2 şampiyonu, Aston Martin’in akademisinin ilk üyesi oldu. Piastri’nin büyük bir kesesi yok ancak bir akademinin büyük bir yeteneği. Formula Renault’yu kazandıktan sonra Alpine Akademisi’ne girdi. Alpine onun için çift haneye varan milyon dolarlar harcadı ve Piastri seneye McLaren için yarışacak. Daha F1’de koltuğu yokken akademisinin takımının koltuğunu reddeden bir pilot… F1 hayranları da ikiye bölündü. Fanların bir kısmı haklı, bir kısmı hain dedi. Peki bu süreçte neler yaşandı?
Sorunun başladığı yere gidelim. Alonso’nun sözleşmesi sene sonunda bitiyor ve iki kez dünya şampiyonu çok yıllı bir sözleşme istiyordu. Ancak Alpine bu sözleşmeyi vermedi. Alpine, tek yıllık bir kontrat verip Alonso’nun 2023’teki performansına göre 2024 yılında bir sene daha uzatmayı düşünüyordu. İki taraf arasındaki görüşmeler sezon başından beri sürüyordu. Alpine’in elinde Piastri kozu vardı ve bunu muhtemelen hem Alonso’yu sıkıştırmak hem de “Alonso giderse…” kartı olarak kullanmayı düşünüyorlardı. Yaz arasından önceki yarışta taraflar anlaşmaya yakın gibi gözüküyordu. Ancak durum böyle değildi. 28 Temmuz’da Vettel yeni açtığı Instagram hesabından 2022 sezonu sonunda emekli olacağını açıkladı. O boş koltuğa Vettel’in Aston Martin’de kendisinin ardından yerine her zaman istediği Mick Schumacher, şüphesiz en büyük adaydı. Diğer adaylarsa kendine F1’de bir türlü koltuk bulamayan Nyck de Vries ve Aston Martin’in yedek sürücüsü Hülkenberg’di. Ancak olayların harlanmasını sağlayan haber 1 Ağustos’ta geldi: Alonso, Aston Martin ile çok yıllı bir anlaşmaya vardı.
Aston Martin’le anlaşması sorulunca Alonso: “İki taraf da anlaşmaya istekli olunca anlaşmak kolay.”
Alpine patronu Otmar Szafnauer’in “haberi sosyal medyadan öğrendim” demesi ikili arasındaki iletişim eksikliğini gözler önüne serdi. Sene başı Aston Martin’den Alpine’e gelen Szafnauer’in Alonso ile atışmaları daha önce de oldu. En belirgini Alonso’nun “14 numaralı aracın dayanıksızlığı” ve “bundan dolayı kaybettiğim 50-60 puan var” açıklamasına Otmar Szafnauer’in pilotunun da hataları olduğunu söylemesiydi. Alonso sessiz sedasız Aston Martin’le anlaşıp 2005 ve 2006 yılında şampiyon olduğu Enston merkezli takımla tatsız bir şekilde ayrıldı. Alonso-Alpine arasındaki düellonun ardından Alpine’de bir koltuk boşaldı ve 2 Ağustos’ta Alpine 2023’te Piastri ile yarışacaklarını açıkladı. Ancak Piastri, Alpine ile yarışacağını açıklamadı ve bunu reddetti.
Piastri: “Anlaşmam olmadan Alpine F1’in bu öğleden sonra geç saatlerde, gelecek yıl onlar için süreceğime dair bir basın açıklaması yaptığını anlıyorum. Bu doğru değil ve Alpine ile 2023 için bir sözleşme imzalamadım. Gelecek yıl Alpine için sürmeyeceğim”
Oscar goes to…
Alpine’in, Piastri’nin sözleşmesi gereği 31 Temmuz’a kadar bir F1 koltuğu ayarlaması şarttı. Ancak Alpine tüm gelecek planlarını Esteban Ocon üzerine yaptı ve Alonso’yu bir veya iki yıl daha yarıştırmak istedi. 2023 ve 2024 yıllarında Williams’a kiralanacak Piastri için muhtemel bir Alpine koltuğu 2025 yılında gözüküyordu. Piastri’nin yetenek sınıfı göz önüne alındığında bu kabul edilebilir değil. Zaten Avusturalyalı pilotun tanıdığımız menajeri eski F1 pilotu Mark Webber de bunu kabul etmemiş görünüyor. Red Bull takım patronu Horner “eğer burada (Red Bull’da) böyle bir pilot olsaydı onu kilit altında tutmak söz konusu olmazdı” diyerek Alpine’in yanlış yaptığını söylüyor. Piastri için McLaren koltuğu kulislerde konuşuluyordu ama Ricciardo’nun bir sene daha sözleşmesi olması, McLaren pilotunun pahalı kontratı ve feshetmek istememesi Piastri’nin önünü kapıyordu. Ancak takımdan ayrılmayacağını birden fazla kez söyleyen Ricciardo sosyal medyadaki bir paylaşımında seneye McLaren ile yarışmayacağını ve sözleşmesini karşılıklı feshettiklerini söyledi. McLaren bütçe sorunu yaşayan bir takım ve en büyük engel buydu. Bunun ardından McLaren Piastri’yi açıkladı ve Piastri de bunu onayladı. Alpine ise bu anlaşmadan dolayı mahkemeye başvurdu. Fransız takımın istediği şey pilot değil pilotun yetiştirilmesinde harcadıkları paraydı. Ancak Kontrat Tanıma Kurulu, Alpine’in sözleşmesini geçersiz, Mclaren’inkini geçerli saydı ve mahkeme masraflarını Alpine tarafının ödemesine karar verdi. Kontratın tanınmama sebebi ise adeta Alpine’deki iletişimsizliği ve vurdumduymazlığı gözler önüne seriyor. Olaylar yaşandıktan sonra ortaya çıkan belgelere göre sezon başlamadan Piastri’nin test sürücüsü ve F1 koltuğu için garanti verilen bir anlaşma imzalaması gerekiyor ancak bu sözleşme Piastri tarafına geç iletiliyor.
Oscar Piastri ve menajeri Mark Webber
Alpine iki günde hem geçmişini hem geleceğini kaybetti. Üstüne üstlük bunu Mercedes akademisi ürünü Ocon için ve takım patronu Otmar’ın yüzünden kaybettiler. Ocon, Hamilton sonrası Mercedes koltuğunun adaylarından biri. 2005-2006 sezonundaki şampiyonlukları kenara bırakırsak Renault o zamandan beri yüksek olmayan hedeflerinin bile hep uzağında kaldı. Alonso yerine adaylardan biri Pierre Gasly. Eğer gelirse iki Fransız sürücü Fransız takımında olacak. Bu Fransa iskeleti için takımı şampiyon yapan ve uygun araçla şampiyon yapmaya aday pilotu kaybetmeye değer miydi?
Kangurular sakin hayvanlardır ancak sıkıştırıldıkları zaman öldürücü tekmeler atabilirler. Alpine, genç akademi pilotunu sıkıştırmayı denedi ve Alonso ayrılığı sonrası apar topar açıklamaya çalıştı. Piastri ve Webber, Ricciardo’nun ayrılığı ile Alpine’e öldürücü bir tekme attılar. Bu üç Avusturalyalıya Alonso’nun kurnazlığı ve Alpine’in iş bilmezliği eklenince hareketli bir 2022 yaz arası geçirdik. Szafnauer’se gençlerin “biraz daha dürüst olmasını” dilediğini söyledi. Halbuki burada dürüstlükten önce bağlayıcı bir sözleşme yapılmaması ön planda. Szafnauer’in başarısızlığı kendinde ve takımında aramayıp sürücülerde araması hem önemli yetenekleri hem de takımın bütçesine zarar verdi. Jane Austen, Aşk ve Gurur romanında “Bize ihanet eden aslında kendi kibrimizdir” der. Alpine’in ve Szafnauer’in derin bir pilot arayışının yanında takımın gördüğü prestij kaybının sebeplerini iyi analiz etmeleri gerek.
